Δεν είναι εύκολο να χαρακτηρίσεις τον άνθρωπο που κερδοσκόπησε κατά της Τράπεζας της Αγγλίας το 1992, αποσπώντας επενδυτικά κέρδη 1 δισ. δολαρίων, αλλά ταυτοχρόνως έχει δώσει περισσότερα από 8 δισ. δολάρια σε φιλανθρωπικούς σκοπούς!
Αυτός είναι ο Τζορτζ Σόρος, ένα επιχειρηματικό δαιμόνιο γεμάτο αντιφάσεις: ο επενδυτής που κινεί τα νήματα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και είναι διαβόητος κερδοσκόπος μεταμορφώνεται σε έναν από τους γνωστότερους φιλάνθρωπους του πλανήτη.
Αυτοδημιούργητος και δισεκατομμυριούχος πλέον, ο ούγγρος μετανάστης εγκατέλειψε σε ηλικία 17 ετών τη Βουδαπέστη για να έρθει στην Αγγλία και αφού δούλεψε σκληρά ως σερβιτόρος και αχθοφόρος στους σιδηροδρόμους, κατάφερε να αποφοιτήσει από το περίφημο London School of Economics.
Και τα υπόλοιπα είναι ιστορία, μια ιστορία επενδύσεων και επιχειρηματικών τακτικισμών που θα τον μετέτρεπαν σε μια από τις ισχυρότερες κινητήριες δυνάμεις της παγκόσμιας αγοράς.
Και βέβαια, όσο και αν ο χαρακτηρισμός του ως «δισεκατομμυριούχου που έχτισε πάνω στο χάος» φαίνεται να βρίσκει καθολική αποδοχή, ο Σόρος είναι πολλά περισσότερα από μια ύαινα των αγορών: υπέρμαχος της ανοιχτής κοινωνίας και της διάφανης διακυβέρνησης, έχει εργαστεί ενεργά τόσο για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την εκπαίδευση για όλους όσο και την ελευθερία του Τύπου, μέσα από το εκτεταμένο δίκτυο των οργανισμών που ελέγχει.
Και από το 1979, όταν ξεκίνησε το ασύλληπτο σε έκταση φιλανθρωπικό του έργο, έχει δώσει κονδύλια για κάθε σχεδόν αγαθοεργία και καλό σκοπό. Η πρώτη του μάλιστα αντίστοιχη κίνηση σημειώθηκε όταν έδωσε κονδύλι για να βοηθήσει έγχρωμους φοιτητές να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν στα ζοφερά χρόνια του νοτιοαφρικανικού Απαρτχάιντ...
Αυτός είναι ο Τζορτζ Σόρος, ένα επιχειρηματικό δαιμόνιο γεμάτο αντιφάσεις: ο επενδυτής που κινεί τα νήματα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και είναι διαβόητος κερδοσκόπος μεταμορφώνεται σε έναν από τους γνωστότερους φιλάνθρωπους του πλανήτη.
Αυτοδημιούργητος και δισεκατομμυριούχος πλέον, ο ούγγρος μετανάστης εγκατέλειψε σε ηλικία 17 ετών τη Βουδαπέστη για να έρθει στην Αγγλία και αφού δούλεψε σκληρά ως σερβιτόρος και αχθοφόρος στους σιδηροδρόμους, κατάφερε να αποφοιτήσει από το περίφημο London School of Economics.
Και τα υπόλοιπα είναι ιστορία, μια ιστορία επενδύσεων και επιχειρηματικών τακτικισμών που θα τον μετέτρεπαν σε μια από τις ισχυρότερες κινητήριες δυνάμεις της παγκόσμιας αγοράς.
Και βέβαια, όσο και αν ο χαρακτηρισμός του ως «δισεκατομμυριούχου που έχτισε πάνω στο χάος» φαίνεται να βρίσκει καθολική αποδοχή, ο Σόρος είναι πολλά περισσότερα από μια ύαινα των αγορών: υπέρμαχος της ανοιχτής κοινωνίας και της διάφανης διακυβέρνησης, έχει εργαστεί ενεργά τόσο για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την εκπαίδευση για όλους όσο και την ελευθερία του Τύπου, μέσα από το εκτεταμένο δίκτυο των οργανισμών που ελέγχει.
Και από το 1979, όταν ξεκίνησε το ασύλληπτο σε έκταση φιλανθρωπικό του έργο, έχει δώσει κονδύλια για κάθε σχεδόν αγαθοεργία και καλό σκοπό. Η πρώτη του μάλιστα αντίστοιχη κίνηση σημειώθηκε όταν έδωσε κονδύλι για να βοηθήσει έγχρωμους φοιτητές να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν στα ζοφερά χρόνια του νοτιοαφρικανικού Απαρτχάιντ...
Γεννημένος στη Βουδαπέστη στις 12 Αυγούστου 1930 σε μεσοαστική οικογένεια εβραϊκής καταγωγής, ο νεαρός Σόρος επιβιώνει της ναζιστικής λαίλαπας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και της σταλινικής κατοχής μετά το τέλος των αιματηρών εχθροπραξιών, εγκαταλείποντας τελικά το 1947 τη γενέτειρά του για να κυνηγήσει το όνειρο της ελευθερίας που ενσάρκωνε στα μάτια του η Βρετανία.
Μένοντας στην οικία μακρινού του θείου και κάνοντας αναρίθμητες δουλειές του ποδαριού για να μπορεί να χρηματοδοτήσει τις σπουδές του, ολοκληρώνει το London School of Economics το 1952. Αφού πήρε σβάρνα τις επενδυτικές και εμπορικές τράπεζες της Αγγλίας, ζώντας την απόρριψη από πρώτο χέρι, καταφέρνει να βρει δουλειά σε μία από αυτές: τα θεμέλια είχαν τεθεί για να μετατραπεί ο φτωχός μετανάστης σε σκληροπυρηνικό επενδυτή!
Η γέννηση του «Φαινομένου Σόρος»
Τον Σεπτέμβριο του 1956, ο Σόρος σαλπάρει για τις ΗΠΑ σε αναζήτηση του αμερικανικού ονείρου. Αυτό θα τον φέρει στη Νέα Υόρκη, όπου βρίσκει δουλειά στη χρηματιστηριακή φίρμα της Wall Street, F.M. Mayer. Αφού δούλεψε ως χρηματιστής και κατόπιν ως αναλυτής των αγορών για διάφορες εταιρίες, έρχεται η καθοριστική στιγμή: το 1973 ο Σόρος ιδρύει το δικό του επενδυτικό κεφάλαιο (Soros Fund, που μετονομάστηκε αργότερα σε Quantum Fund και κατόπιν σε Quantum Fund Endowment), εξασφαλίζοντας για το hedge fund του περισσότερα από 12 εκατομμύρια δολάρια από επενδυτές.
Το κεφάλαιο, με τον Σόρος στο τιμόνι και τους δύο γιους του στο πλευρό του (έχει στο ενεργητικό του 3 γάμους, 2 διαζύγια και 5 συνολικά παιδιά), γνώρισε ιδιαίτερη οικονομική επιτυχία μέσα από τις στρατηγικές επιλογές του, με την επενδυτική του περιπέτεια να καταλήγει τον Μάρτιο του 2012 να εκτοξεύσει τον 81χρονο επενδυτή στην 22η θέση των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου, με περιουσία που εκτιμάται πάνω από 20 δισ. δολάρια!
Αμφιλεγόμενες κινήσεις
Στις 16 Φεβρουαρίου 1992, κατά τη διάρκεια της νομισματικής κρίσης που μάστιζε τη βρετανική οικονομία («Μαύρη Τετάρτη» της αγγλικής αγοράς), ο Σόρος κερδοσκόπησε ασύστολα σε βάρος του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να προβεί σε υποτίμηση της στερλίνας, με τον ίδιο να αποκομίζει κέρδη της τάξης του 1,1 δισ. δολαρίων.
Η κίνηση αυτή θα του έφερνε το παρατσούκλι «ο άνθρωπος που έσπασε την Τράπεζα της Αγγλίας», καθώς οι κερδοσκοπικές του ορέξεις κόστισαν στη Βρετανία περισσότερα από 3,4 δισ. στερλίνες. Ο ίδιος δεν φάνηκε ωστόσο καθόλου ικανοποιημένος από τις εξελίξεις, δηλώνοντας ευθαρσώς ότι περίμενε κέρδη μεγαλύτερα από 10 δισ. δολάρια!
Αντίστοιχες κατηγορίες για κερδοσκοπία του Σόρος έκαναν την εμφάνισή τους και το 1997, κατά τη διάρκεια της ασιατικής οικονομικής κρίσης, με τον πρωθυπουργό της Μαλαισίας να κατηγορεί δημόσια τον επενδυτή για εμπλοκή του σε βάρος της νομισματικής σταθερότητας της χώρας του: το ΑΕΠ της Ένωσης των Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) μειώθηκε κατά 9,2 δισ. δολάρια το 1997 και κατά 218,2 δισ. το 1998, καταγράφοντας πτώση της τάξης του 31,7%.
Οι αμφιβόλου ηθικής επενδυτικές κινήσεις του Σόρος θα έκαναν τον περίφημο οικονομολόγο Πολ Κρούγκμαν να σχολιάσει για την επίδραση του «Φαινομένου Σόρος» στις αγορές: «Όποιος έχει διαβάσει έστω και ένα οικονομικό περιοδικό τα τελευταία χρόνια δεν μπορεί να μη γνωρίζει ότι αυτές τις μέρες υπάρχουν επενδυτές που όχι μόνο μετακινούν χρήματα περιμένοντας μια νομισματική κρίση, αλλά κάνουν πράγματι το καλύτερο που μπορούν για να πυροδοτήσουν αυτή την κρίση για διασκέδαση και κέρδος. Αυτοί οι νέοι ηθοποιοί στη σκηνή δεν έχουν ακόμα σταθερό όνομα: ο όρος που προτείνω είναι “Σόροι”»!
Φιλανθρωπική δραστηριότητα
Ο δαιμόνιος επενδυτής ωστόσο φαίνεται να είναι πολλά περισσότερα από ένα απλό αρπακτικό των αγορών: στα πολυάριθμα βιβλία που έχει συγγράψει για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, έχει προβλέψει τρεις οικονομικές κρίσεις, διαβλέποντας τις «φούσκες» της οικονομίας πολύ πριν αυτές σκάσουν (αν και δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που σημειώνουν με νόημα τη χειραγώγηση των αγορών ώστε να επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του). Όσο για την τωρινή γενικευμένη οικονομική ύφεση, έγραφε ήδη από τον Φεβρουάριο του 2009 ότι όχι μόνο δεν βλέπει σημάδια ανάκαμψης στο άμεσο μέλλον, αλλά η οικονομική τραγωδία δεν έχει αγγίξει ακόμα πάτο...
Ένα από τα χαρακτηριστικά της συγκρουσιακής μάλλον προσωπικότητας του δισεκατομμυριούχου επενδυτή είναι το συνεχές και τεράστιο φιλανθρωπικό του έργο: ξεκινώντας από το κονδύλι για τους έγχρωμους φοιτητές της Νότιας Αφρικής το 1979, ο Σόρος ίδρυσε το Open Society Foundations το 1984, ένα δίκτυο δηλαδή φιλανθρωπικών οργανισμών που χρηματοδοτούν ένα ευρύτατο πρόγραμμα διεθνών πρωτοβουλιών για την προώθηση «της δικαιοσύνης, της εκπαίδευσης, της δημόσιας υγείας, της επιχειρηματικότητας και των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης».
Οι αγαθοεργίες που χρηματοδοτεί ο Σόρος πραγματικά δεν έχουν τέλος, με την αντίστοιχη λίστα των δραστηριοτήτων του ιδρύματός του, για τις οποίες δαπανά τεράστια ποσά κάθε χρόνο, να μετρά περισσότερες από 500 σελίδες! Ανάμεσά τους συναντάμε, για να αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες, χρηματικά ποσά για ανακούφιση κατοίκων σε περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, κονδύλια για την ανέγερση σχολείων κυριολεκτικά σε όλο τον κόσμο, προάσπιση των καλών τεχνών, χρηματική υποστήριξη στο ρωσικό ακαδημαϊκό σύστημα, ερευνητικά κονδύλια για κάθε πιθανή και απίθανη νόσο κ.λπ.
Δραστηριότητες που μετατρέπουν αυτόματα τον Σόρος σε έναν από τους ελάχιστους ογκόλιθους του κόσμου της φιλανθρωπίας.
Αμφιλεγόμενος, αγαπητός αλλά και εξίσου μισητός, ο άθεος -όπως δηλώνει- Τζορτζ Σόρος, μέσα από την οικονομική του αυτοκρατορία, τους αναρίθμητους οργανισμούς (μέσω των οποίων σφυρηλατεί μεν τη δημόσια πολιτική αλλά μπορεί έτσι να υποβαστάζει το ασύλληπτο σε όγκο φιλανθρωπικό του έργο) και τα 12 δοκίμια που έχει εκδώσει σε θέματα που κυμαίνονται από τα πλοκάμια της τρομοκρατίας μέχρι και τις ατραπούς του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αποτελεί μια από τις πλέον σημαίνουσες προσωπικότητες της παγκόσμιας οικονομικής σκηνής...
