Το αμερικανικό χρηματιστήριο θα κατασκευάσει έναν υπολογιστή που θα εποπτεύει τις συναλλαγές μετοχών
Απόδοση Αναστασία Κυριανίδη - Νικολαΐδη
Γύρω στις 14.30, ώρα ΗΠΑ, στις 6 Μαΐου του 2010, το Αμερικανικό Χρηματιστήριο άρχισε να καταρρέει. Έχασε 600 μονάδες μέσα σε μόλις πέντε λεπτά, διαγράφοντας κεφαλαιοποίηση αξίας περίπου 800 δισ. δολαρίων. Η αγορά ανέκαμψε σημαντικά έως το τέλος της ημέρας, αλλά οι επενδυτές τρομοκρατήθηκαν. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC) χρειάστηκε περισσότερους από τέσσερις μήνες
για να ενώσει τα κομμάτια και να καταλάβει τι ακριβώς συνέβη: Μία και μοναδική εντολή ενός trader για πώληση συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης αξίας 4 δισ. δολαρίων προκάλεσε μια πτώση τιμών που πυροδότησε ένα ντόμινο αυτοματοποιημένων ρευστοποιήσεων. Το Flash Crash, όπως βαφτίστηκε, αποκάλυψε μια αλήθεια που ίσχυε για χρόνια - η χρηματιστηριακή αγορά ήταν τόσο κατακερματισμένη, που οι υπολογιστές που επεξεργάζονται τις συναλλαγές με ταχύτητα φωτός μπορούν να προκαλέσουν selloff προτού κανείς εντοπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, έχει ξεκινήσει η διαδικασία υποβολής προσφορών για την κατασκευή ενός πανίσχυρου υπολογιστή που θα δίνει στις ομοσπονδιακές ρυθμιστικές Αρχές τη δυνατότητα συνολικής εποπτείας του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η αγορά. Το Consolidated Audit Trail ή CAT θα είναι μία από τις μεγαλύτερες βάσεις δεδομένων στον κόσμο, σχεδιασμένη να διοχετεύει 50 δισεκατομμύρια ημερήσιες καταγραφές σε ένα αρχείο. Ο υπολογιστής θα «ανιχνεύει» κάθε μετοχή, εντολή και συναλλαγή, πώς και πότε εκτελούνται οι συναλλαγές, ποιοι είναι οι χρηματιστές που τις διαχειρίζονται και ποιους πελάτες εκπροσωπούν. Το CAT θα αντλεί στοιχεία από 18 αμερικανικά χρηματιστήρια μετοχών και options, καθώς και από τις ιδιωτικές αίθουσες συναλλαγών των τραπεζών, γνωστές και ως dark pools (σκοτεινές δεξαμενές), που δεν υποχρεούνται να υποβάλουν άμεσα στοιχεία στη SEC.
Αν το σχέδιο πετύχει, το CAT θα βελτιώσει την ικανότητα της SEC να ελέγχει τμήματα της αγοράς που βλέπει ήδη και να ρίξει φως σε μέρη που δεν βλέπει. Περισσότερο από το 30% των συναλλαγών λαμβάνουν χώρα έξω από το «πεδίο ορατότητας» της SEC, είτε στα λεγόμενα dark pools είτε μέσα σε μεγάλες χρηματιστηριακές χονδρικής, που αντιστοιχίζουν τις εντολές αγοράς και πώλησης διεθνώς. Το σύστημα θα είναι σε θέση να εντοπίζει ύποπτα μοτίβα που υποδηλώνουν την εκμετάλλευση εμπιστευτικών πληροφοριών. Όλα αυτά τα στοιχεία θα βοηθήσουν επίσης να δοθεί απάντηση σε ένα ιδιαίτερα βασανιστικό ερώτημα: Η αγορά χειραγωγείται από τους traders υψηλής ταχύτητας;
 Σκόπιμη καθυστέρηση
Προς το παρόν, όμως, το CAT είναι περισσότερο ελπίδα παρά πραγματικότητα. Δύο χρόνια μετά την έγκρισή του από τη SEC, δεν έχει αποφασιστεί ποιος θα κατασκευάσει τον υπολογιστή και πόσο θα κοστίσει. Το Κογκρέσο πιέζει την επιτροπή να βιαστεί. Στις 29/7, ο Γερουσιαστής των Δημοκρατικών στη Βιρτζίνια, Mark Warner, έστειλε επιστολή στην πρόεδρο, Mary Jo White, ζητώντας της «να επισπεύσει την ολοκλήρωση του CAT» και «να διορίσει διευθυντή CAT» που θα επιβλέπει το πρόγραμμα.
Το έργο προχωρά αργά εν μέρει, επειδή η SEC επιτρέπει στα χρηματιστήρια και στη Ρυθμιστική Αρχή για τη Χρηματοοικονομική Βιομηχανία (FINRA) να διαχειριστούν τη διαδικασία υποβολής προσφορών, μέσω της οποίας θα επιλεγεί η εταιρεία που θα κατασκευάσει το CAT και θα αποφασιστεί πόσα χρήματα θα δοθούν γι’ αυτό. H FINRA δεν είναι μια κυβερνητική υπηρεσία, αλλά ένας ιδιωτικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που χρηματοδοτείται με προμήθειες από τα χρηματιστήρια, αλλά και τις χρηματιστηριακές εταιρείες της Wall Street που εποπτεύει.
Το έργο θα ανατεθεί σε όποια κοινοπραξία αναλάβει την ευθύνη να ικανοποιήσει τους όρους της κυβέρνησης. Η SEC δεν έχει τον προϋπολογισμό ή την τεχνογνωσία για να κατασκευάσει κάτι τόσο περίπλοκο όπως το CAT. Τα χρηματιστήρια συλλέγουν ήδη μεγάλο όγκο δεδομένων συναλλαγών, τα οποία χρησιμοποιεί η FINRA. Η τελευταία συγκεντρώνει, επίσης, αρχεία συναλλαγών, τα οποία παίρνει από χρηματιστές σε βάσεις δεδομένων, όπως η OATS. Όμως, αναθέτοντας αλλού την κατασκευή του CAT, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς παραχωρεί εξουσία στον κλάδο που επιβλέπει, γι’ αυτό και δεν είναι ακριβώς προς το συμφέρον της να βιαστεί.
Σκληρή μάχη για την εποπτεία της αγοράς
Δεκάδες εταιρείες κατέθεσαν προσφορές για την κατασκευή του συστήματος. Η Google ενώθηκε με την κατασκευάστρια λογισμικού SunGard. Η Hewlett-LPackard ενώθηκε με την κρατική Booz Allen Hamilton. Η IBM υπέβαλε τη δική της πρόταση. Η εταιρεία συμβούλων Promontory Financial Group συνεργάστηκε με την αμερικανική μονάδα του ινδικού ομίλου Tata. Παρότι οι προσφορές είναι μυστικές, δύο άτομα από το εσωτερικό του κλάδου που είναι σε θέση να γνωρίζουν κάποιες από αυτές, λένε πως κυμαίνονται από περίπου 170 εκατ. δολάρια έως και 1 δισ. δολάρια για την κατασκευή και λειτουργία του CAT για πέντε χρόνια.
Ένας από τους υποψηφίους σηκώνει την περισσότερη συζήτηση: η ίδια η FINRA υπέβαλε προσφορά, που σημαίνει ότι ανταγωνίζεται για ένα συμβόλαιο που έχει εν μέρει αναλάβει την ευθύνη να αναθέσει. Η FINRA λέει ότι κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να διαχωρίσει τα 170 άτομα που θα εργαστούν για την κατασκευή από τους 22 υπαλλήλους που βοηθούν για τη διεξαγωγή του διαγωνισμού.
Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η FINRA θέλει να έχει λόγο στον έλεγχο της αγοράς. Μόλις το CAT «βγει στον αέρα», η βάση δεδομένων OATS θα καταστεί περιττή και πιθανότατα θα κλείσει. Αν η FINRA χάσει στον διαγωνισμό για την κατασκευή του συστήματος, ο εποπτικός της ρόλος στην αγορά ενδέχεται να υπονομευτεί, μειώνοντας την επιρροή της Aρχής και πιθανότατα αφαιρώντας της έσοδα. Η ίδια ισχυρίζεται ότι έχει άφθονες πηγές εσόδων και ότι η επιβίωσή της δεν εξαρτάται από την ανάληψη της σύμβασης CAT. «Θα μας απογοητεύσει; Ναι.», λέει ο Tom Gira, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για τη ρύθμιση της αγοράς. «Θα είναι το τέλος του κόσμου; Όχι».
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 23ης Αυγούστου -πηγή capital.gr
|
