Αυτό είναι το πρώτο βήμα που κάνει κανείς όταν ξεκινάει να ασχολείται με το trading. Ξέρετε ότι είναι ένας καλός τρόπος να βγάλετε χρήματα επειδή έχετε διαβάσει τόσα πολλά γύρω από αυτό και έχετε ακούσει για πολλά άτομα που έχουν κερδίσει εκατομμύρια από την ενασχόληση τους με αυτό. Δυστυχώς, όπως όταν θέλατε να οδηγήσετε για πρώτη φορά αυτοκίνητο, έτσι και τώρα πιστεύετε πως θα είναι σχετικά εύκολο – άλλωστε πόσο δύσκολο μπορεί να είναι πια; Η τιμή μπορεί να πάει είτε πάνω είτε κάτω – που είναι το δύσκολο σε αυτό; - οπότε μπορείτε να ξεκινήσετε !
Δυστυχώς, όπως την πρώτη που καθήσατε μπροστά στο τιμόνι ενός αυτοκινήτου, δεν έχετε την παραμικρή ιδέα του τι πάτε να κάνετε. Αρχίζετε και ανοίγετε πολλαπλές θέσεις και παίρνετε μεγάλα ρίσκα. Μόλις ανοίγετε μια θέση η αγορά αρχίζει αμέσως να κινείται εναντίον σας! Αμέσως κλείνετε την θέση σας και ανοίγετε μια αντίθετη αλλά η αγορά αλλάζει συμπεριφορά και αρχίζει να κινείται και πάλι εναντίον σας! Και αυτό συμβαίνει ξανά και ξανά και ξανά!
Δεν αποκλείεται να έχετε μια αρχική επιτυχία, μια ακολουθία κερδοφόρων trades μα αυτό είναι ακόμα χειρότερο – το μυαλό σας αρχίζει να σκέφτεται ότι αυτή η δουλειά είναι πραγματικά εύκολη, ίσως και ευκολότερη από όσο φανταζόσασταν αρχικά και αυτό σας οδηγεί να «ανοιχθείτε» ακόμα περισσότερο και να ρισκάρετε ακόμα μεγαλύτερα χρηματικά ποσά!
Προσπαθείτε να καλύψετε τις ζημιές σας διπλασιάζοντας συχνά το μέγεθος των θέσεων σας. Μερικές φορές την «βγάζετε καθαρή» με αυτή την τακτική αλλά όλο και περισσότερο αρχίζετε να έχετε όλο και μεγαλύτερες απώλειες από κέρδη. Για κακή σας τύχη ακόμα δεν έχετε συνειδητοποιήσει την άγνοια σας γύρω από το trading….
Αυτό το στάδιο συνήθως διαρκεί μια-δύο βδομάδες αλλά η ταχύτατη κίνηση της αγοράς σας οδηγεί πολύ γρήγορα στο δεύτερο βήμα….
Βήμα 2ο - Συνειδητή Άγνοια
Το δεύτερο βήμα έρχεται όταν αντιληφθείτε ότι το trading προϋποθέτει σοβαρή αντιμετώπιση και ότι μάλλον θα πρέπει να ξεκαθαρίσετε μερικά πράγματα πριν προχωρήσετε. Αρχίζετε να συνειδητοποιείτε ότι έχετε άγνοια γύρω από το αντικείμενο – δεν έχετε την παραμικρή ιδέα για την αγορά ούτε τις απαραίτητες γνώσεις για να είστε σταθερά κερδοφόροι.
Τώρα ξεκινάτε να αγοράζετε συστήματα και e-books από το Internet, να διαβάζετε αναρίθμητα sites για το Forex και να ψάχνετε για το «Άγιο Δισκοπότηρο» σας. Σε αυτή την περίοδο θα δοκιμάζετε το ένα σύστημα μετά το άλλο, θα αλλάζετε τακτική από μέρα σε μέρα και από βδομάδα σε βδομάδα, χωρίς ποτέ να την δοκιμάζετε για αρκετό διάστημα ώστε να δείτε αν πραγματικά αξίζει ή όχι. Κάθε φορά που θα μαθαίνετε ένα νέο δείκτη θα είστε 100% σίγουροι ότι αυτός είναι που θα κάνει τελικά την διαφορά στο trading σας.
Θα δοκιμάζετε αυτοματοποιημένα συστήματα στην Metatrader, θα «παίζετε» με Κινητούς Μέσους Όρους, με επίπεδα διόρθωσης Fibonacci, με Στηρίξεις και Αντιστάσεις, επίπεδα Pivot, Διαφοροποιήσεις, Fractals, DMI, ADX, RSI, TSI και ότι άλλο μπορείτε να πιάσετε στα χέρια σας, με την φρούδα ελπίδα κάθε φορά ότι το «φανταστικό» σύστημά σας θα αρχίσει να δουλεύει σήμερα. Θα ψάχνετε κορυφές και χαμηλά, προσπαθώντας να πιάσετε το ακριβές σημείο αντιστροφής με τους δείκτες σας και θα βρεθείτε στην θέση να κυνηγάτε ζημιογόνες θέσεις και πολλές φορές να ανοίγετε έξτρα lots στο παραμικρό σημάδι διόρθωσης όντας βέβαιοι ότι «τώρα θα γυρίσει υπέρ σας».
Θα μπαίνετε στα διάφορα forums και θα βλέπετε άλλους traders να βγάζουν κέρδη και θα αναρωτιέστε γιατί εσείς όχι – θα κάνετε δεκάδες ερωτήσεις, πολλές από τις οποίες θα τις θυμάστε και θα γελάτε στο μέλλον αλλά θα νιώθετε ότι κάπου πίσω από αυτές τις ερωτήσεις είναι κρυμμένη η «αλήθεια του trading». Θα φτάσετε πολύ γρήγορα στο σημείο να πιστεύετε πως δεν είναι δυνατόν οι υπόλοιποι να είναι κερδοφόροι – έχετε διαβάσει τα πάντα γύρω από το trading και ξέρετε όσα ξέρουν κι εκείνοι άρα υπάρχει μια μόνο απάντηση: λένε ψέματα ! Κι όμως, μιλάτε μαζί τους κάθε μέρα και βλέπετε τους λογαριασμούς τους να μεγαλώνουν συνεχώς ενώ ο δικός σας όλο και αδειάζει…
Θα είστε σαν έναν έφηβο: οι κερδοφόροι traders θα σας δίνουν δωρεάν συμβουλές αλλά θα είστε τόσο ξεροκέφαλοι και θα λέτε «ξέρω τι κάνω», θα κάνετε το δικό σας και θα ανοίγεστε όλο και περισσότερο και ενώ όλοι θα σας λένε πως είναι απόλυτα λάθος εσείς θα συνεχίζετε να σκέφτεστε «ξέρω τι κάνω». Θα δοκιμάσετε να ακολουθήσετε τις τακτικές που ακολουθούν οι άλλοι αλλά και αυτό θα αποτυγχάνει και ενδεχομένως να δοκιμάσετε να πληρώσετε για να είστε συνδρομητής στα σήματα κάποιου άλλου αλλά και αυτό θα αποτύχει παταγωδώς.
Θα προσπαθήσετε να προσεγγίσετε ένα trading guru που θα σας μάθει «τα κρυμμένα μυστικά του trading» και πολύ πιθανόν είναι να πληρώσετε πολύ μεγάλα ποσά για να συμμετέχετε σε πριβέ εκπαιδευτικά sessions με την ελπίδα να σας μυήσει στις «ιεροτελεστίες των αγορών» και να αρχίσετε τον δρόμο προς τα μεγάλα κέρδη και την ακριβή και ξένοιαστη ζωή. Λυπάμαι που θα σας το πω αλλά και αυτό θα αποτύχει για δύο λόγους: πρώτον, δεν υπάρχει «fast track» για την επιτυχία αφού αυτή έρχεται μόνο μέσα από την εμπειρία και δεύτερον, ακόμα και δίπλα στον guru εσείς θα κάνετε το δικό σας μονολογώντας «καλά τα λέει αλλά ξέρω τι κάνω»….
Αυτό το στάδιο μπορεί να διαρκέσει για χρόνια – στην πραγματικότητα η εμπειρία έχει δείξει πως για να ξεπεράσει κανείς αυτό το στάδιο μπορεί να του πάρει από ένα μέχρι και τρία χρόνια. Επίσης, αυτό είναι το στάδιο στο οποίο είναι πάρα πολύ πιθανόν να τα παρατήσετε, εξαντλημένοι από την συνεχή και επαναλαμβανόμενη απογοήτευση. Περίπου το 60% των νέων traders «εγκαταλείπει το άθλημα» στους 3 πρώτους μήνες και αυτό είναι καλό, αν το σκεφτεί κανείς, γιατί αν το trading ήταν εύκολο θα ήμασταν όλοι εκατομμυριούχοι. Ένα ποσοστό γύρω στο 20% παραμένει ενεργό για περίπου 1 χρόνο με μικρά κέρδη και ζημιές και μετά η απόγνωση και το αρχικό όνειρο του γρήγορου κέρδους τους οδηγεί στο να πάρουν όλο και μεγαλύτερα ρίσκα, οδηγώντας τους φυσικά στο να μηδενίσουν τον λογαριασμό τους πολύ γρήγορα.
Αυτό που θα σας εκπλήξει είναι ότι το υπόλοιπο 20% θα αντέξει για περίπου 3 χρόνια και σε αυτό το σημείο θα θεωρήσει κανείς ότι πλέον είναι ασφαλής καθώς άντεξε την μακρά πορεία εκμάθησης και είναι πλέον καθοδόν για μια άνετη και πλούσια ζωή. Στην πραγματικότητα μόνο το 5-10% θα συνεχίσει να είναι μακροπρόθεσμα κερδοφόρο σε σταθερή βάση. Τα ποσοστά αυτά είναι πραγματικά, δεν είναι προϊόν της φαντασίας μου οπότε αν έχετε πιάσει αυτή την κρίσιμη τριετία στο trading μην θεωρήσετε πως όλα είναι απλά από εδώ και μπροστά.
Εν τέλει, μετά από κάποιο διάστημα θα αρχίσετε να βγαίνετε από αυτή την φάση, αυτή την μακρά περίοδο μάθησης και δοκιμών. Θα έχετε ξοδέψει πολύ περισσότερο χρόνο και χρήμα απ’ όσο είχατε αρχικά υπολογίσει, θα έχετε μηδενίσει 2-3 φορές τον λογαριασμό σας και θα έχετε αποφασίσει να το «κόψετε» ήδη 3-4 φορές – με απόλυτη αποτυχία όμως καθώς το trading είναι πλέον στο αίμα σας.
Και έτσι, μια μέρα εντελώς ξαφνικά και από το πουθενά θα φτάσετε στο βήμα 3, την στιγμή της δικής σας «γλυκιάς επιφοίτησης» …
Βήμα 3ο – Η στιγμή της «επιφοίτησης»
Προς το τέλος του δεύτερου βήματος θα αρχίσετε να συνειδητοποιείτε ότι δεν είναι το σύστημα αυτό που κάνει την διαφορά στο trading. Θα συνειδητοποιήσετε ότι είναι στην πραγματικότητα εφικτό να βγάζετε χρήματα ακόμα και με έναν απλό κινητό μέσο όρο και τίποτα άλλο ΑΝ διορθώσετε την προσέγγισή σας και φροντίσετε να ακολουθήσετε σωστές τακτικές διαχείρισης του κεφαλαίου σας. Αρχίζετε και διαβάζετε βιβλία γύρω από την ψυχολογία του trading και αρχίζετε να βλέπετε τον εαυτό σας στις περιπτώσεις των ανθρώπων που περιγράφονται και κάπου εκεί έρχεται η «επιφοίτηση»…
Αν θα μπορούσα να σας περιγράψω το συναίσθημα της στιγμής αυτής είναι σαν να δημιουργείται μια νέα σύναψη στους νευρώνες του εγκεφάλου σας και όλες τα πολύπλοκα και δαιδαλώδη σενάρια που έχετε κατά καιρούς σχεδιάσει στο μυαλό σας να φαντάζουν πλέον τελείως άχρηστα. Είναι η στιγμή στην οποία αντιλαμβάνεστε πως η απάντηση στο ερώτημα «πως θα μπορέσω να προβλέπω την κίνηση της αγοράς ώστε να κερδίζω» είναι πολύ απλή: δεν μπορείτε. Κανείς δεν μπορεί. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει κάθε φορά και με ακρίβεια το τι θα κάνει η αγορά τα επόμενα 10 δευτερόλεπτα, πόσο μάλλον στα επόμενα 10 λεπτά ή 10 ώρες. Συνειδητοποιείτε όμως ταυτόχρονα πως αυτό δεν είναι απαραίτητο ώστε να είστε κερδοφόροι.
Το αποτέλεσμα αυτής της «αποκάλυψης» θα είναι να σταματήσετε να προσπαθείτε να ακολουθήσετε τις τακτικές του ενός και του άλλου, να σταματήσετε να υπεραναλύετε τα νέα και τις ειδήσεις και τι αντίκτυπο θα έχουν στις αγορές. Θα αρχίσετε πολύ απλά να συνδυάζετε όλα όσα έχετε διαβάσει και μάθει τόσο καιρό στο δικό σας, μοναδικό σύστημα trading που καλύπτει ακριβώς τις δικές ανάγκες και προσδοκίες.
Θα αρχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτό το σύστημα, αυτή την μεθοδολογία ξανά και ξανά καθημερινά, βελτιώνοντας το λιγάκι μέρα με την μέρα και γνωρίζοντας ακριβώς τι ζητάτε από την κάθε θέση σας και σε ποιο σημείο πρέπει να την εγκαταλείψετε, είτε με κέρδος είτε με ζημιά. Θα παίρνετε όλες τις θέσεις που το σύστημά σας προβλέπει να πάρετε γιατί ξέρετε πλέον πως οι πιθανότητες κάθε φορά που ανοίγετε μια θέση είναι υπέρ σας, το έχετε δει, το έχετε ζήσει ξανά και ξανά και νιώθετε ασφαλής με αυτό. Όταν μια θέση κλείνει με ζημιά δεν νευριάζετε και δεν απελπίζεστε γιατί ξέρετε ότι και οι ζημιές είναι μέρος του παιχνιδιού, άλλωστε κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πάντα και με ακρίβεια τι θα κάνει η αγορά αφού ανοιχθεί μια θέση. Σταματάτε πλέον να κοιτάτε τα αποτελέσματα σας θέση με την θέση αλλά δίνετε βάση στην απόδοσή σας σε εβδομαδιαία βάση αφού μια ή δύο ζημιογόνες θέσεις δεν καθιστούν ένα σύστημα λανθασμένο.
Αυτό που καταφέρατε είναι να συνειδητοποιήσετε πως το trading έχει να κάνει περισσότερο από όλα με ένα πράγμα: συνέπεια. Την συνέπεια να ακολουθήσετε το σύστημα σας με ευλάβεια και πειθαρχία και την συνέπεια να πάρετε όλες τις θέσεις που προβλέπει το σύστημα σας αφού οι πιθανότητες είναι με το μέρος σας. Συνειδητοποιήσατε πως η σωστή διαχείριση του κεφαλαίου σας και η σωστή χρήση της μόχλευσης είναι εξίσου και ίσως περισσότερο σημαντική από το να εκτιμήσετε σωστά την κίνηση της αγοράς αφού δεν έχει νόημα να είσαι σωστός 6 φορές στις 10 αλλά στο τέλος να βγαίνεις με ζημιές. Θυμάστε όλους αυτούς που σας έλεγαν τόσο καιρό να μην είστε βιαστικός στις εκτιμήσεις σας και να μην ρισκάρετε υπερβολικά στις θέσεις σας και γελάτε – τότε δεν ήσασταν έτοιμος να εκτιμήσετε τις συμβουλές τους, τώρα όμως επιτέλους είστε. Η στιγμή της «επιφοίτησης» ήρθε όταν επιτέλους καταλάβατε πως δεν πρόκειται ποτέ να είστε σε θέση να μαντέψετε σωστά τι θα κάνει η αγορά κάθε φορά ΑΛΛΑ αυτό δεν χρειάζεται για να μπορέσετε να βγάλετε λεφτά.
Βήμα 4ο – Συνειδητή Επίγνωση
Πλέον παίρνετε θέσεις καθημερινά, πάντα σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του συστήματος σας. Οι ζημιές σας επηρεάζουν όσο σας επηρεάζουν και τα κέρδη και πια αφήνετε τις θέσεις σας να εξελιχθούν μέχρι το τέλος τους, διαχειριζόμενοι σωστά το ρίσκο και το άγχος που αυτό μπορεί να σας προκαλέσει. Ξέρετε ότι το σύστημά σας βγάζει περισσότερα λεφτά από όσα χάνει και για αυτό μπορείτε να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας μέσα σε αυτή την διαδικασία.
Είστε πλέον σε ένα σημείο όπου βδομάδα με την βδομάδα βγάζετε περίπου όσα χάνετε ή έχετε μικρά κέρδη κάθε βδομάδα. Δεν χάνετε όμως πια χρήματα όπως παλιά, διατηρείτε με συνέπεια το λογαριασμό σας στα ίδια επίπεδα και σιγά σιγά τον αυξάνετε. Είστε πλέον σίγουρος για τον εαυτό σας και απολαμβάνετε τον σεβασμό των γύρω σας στ chat rooms αφού συνήθως οι θέσεις σας είναι προς την σωστή πλευρά. Έχετε ακόμα δρόμο να κάνετε και να περιορίσετε τα λάθη σας όμως είστε πλέον σε θετικό έδαφος και τα κέρδη σας σταθερά ξεπερνούν τις ζημιές σας. Ξεκινάτε την μέρα με κερδοφόρες θέσεις βγάζοντας αρκετά pips, ίσως μέχρι το μεσημέρι να έχετε χάσει μέρος των κερδών σας αλλά δεν νιώθετε πως τα έχετε «χαρίσει» στην αγορά αφού ξέρετε καλά πως θα τα κερδίσετε πάλι πίσω και περισσότερα. Έχετε φτάσει πια στο στάδιο στο οποίο τα κέρδη σας αυξάνονται με μεγαλύτερο ρυθμό βδομάδα με την βδομάδα και μήνα με τον μήνα. Αυτό το στάδιο διαρκεί συνήθως 6 μήνες.
Βήμα 5ο – Ασυνείδητη Επίγνωση
Τώρα πια το trading πάει για σας «με τον αυτόματο πιλότο». Κάθε μέρα κάθεστε στον υπολογιστή σας και κάνετε trading χωρίς να σκέφτεστε ιδιαίτερα για κάθε απόφασή σας, όλη η διαδικασία σκέψης γίνεται ασυνείδητα. Αρχίζετε και πιάνετε μεγάλες κινήσεις που σας αποφέρουν 100 και 200 pips σε μια μέρα αλλά δεν σας προκαλεί και ιδιαίτερη συγκίνηση πια, είναι μέρος του παιχνιδιού. Είστε πλέον «κύριος» των συναισθημάτων σας και παίρνετε τις θέσεις σας με απόλυτη ψυχραιμία, σχεδόν «ψυχρά» και ο λογαριασμός σας μεγαλώνει μέρα με την μέρα.
Ταυτόχρονα στις συζητήσεις σας με άλλους traders είστε το κέντρο του ενδιαφέροντος, μοιράζετε δωρεάν συμβουλές στους νεώτερους αλλά βλέπετε να μην τις βάζουν καλά στο μυαλό τους, θυμάστε τότε που κι εσείς υπήρξατε στην θέση τους και σκέφτεστε ότι πολλοί από αυτούς δεν θα φτάσουν ποτέ στο στάδιο που είστε εσείς πια, κάποιοι θα τα καταφέρουν, άλλοι σχετικά γρήγορα ενώ σε άλλους μπορεί να πάρει χρόνια ολόκληρα αλλά ξέρετε πια πως αυτή είναι η πορεία που πρέπει να κάνει κάθε επιτυχημένος trader, σαν τα χρόνια που ξόδευαν στην έρημο οι προφήτες προσπαθώντας να επικοινωνήσουν με τον Θεό τους.
Από την άλλη, το trading δεν είναι πηγή συγκινήσεων για εσάς πια, σπάνια νιώθετε την αδρεναλίνη στις φλέβες σας και ενδεχομένως να έχει γίνει και λίγο βαρετό, βαρετό όπως κάθε δουλειά που την έχεις μάθει καλά πια και δεν αποτελεί για εσένα πρόκληση. Σταματάτε να συμμετέχετε στην παραμικρή συζήτηση για το trading όπου σταθείτε και βρεθείτε, θα κρατήσετε ελάχιστα διαλεγμένα άτομα για να μοιράζεστε τις σκέψεις σας γύρω από τις αγορές και θα το απολαμβάνετε όπως μια καλή κουβέντα με ένα παλιό φίλο.
Σε όλη αυτή την πορεία αυτό που καταφέρατε είναι να τελειοποιήσετε την τακτική σας, να μπορείτε να πιάνετε την αγορά «από τα μαλλιά» χωρίς να ανοίγεστε υπερβολικά – η τακτική σας δεν άλλαξε, απλά αποκτήσατε πια αυτό που λέγεται «διαίσθηση». Τώρα πια έχετε κερδίσει το δικαίωμα να αποκαλείτε τον εαυτό σας trader, αλλά τώρα δεν έχει κανένα νόημα να το διαδηλώσετε δεξιά και αριστερά, το ξέρετε μέσα σας και το βιώνετε καθημερινά και αυτή είναι μεγαλύτερη ικανοποίηση από το γεμάτο θαυμασμό βλέμμα ενός ξένου.
Ελπίζω να απολαύσατε αυτό το ταξίδι στο μυαλό ενός trader και να «είδατε» τον εαυτό σας σε κάποιο από τα στάδια αυτά. Θυμηθείτε ότι μόνο το 5% καταφέρνει να τερματίσει αυτόν τον αγώνα και αυτό που τους χαρακτηρίζει δεν είναι οι εξωπραγματικές ικανότητες τους αλλά η επιμονή τους και η ικανότητα τους να προσαρμόζονται στις συνθήκες γύρω τους και να μην μένουν «κολλημένοι» σε στερεότυπα.
Οι αποτυχημένοι είναι αυτοί που μπήκαν στο παιχνίδι για να πλουτίσουν γρήγορα και εύκολα και πολύ σύντομα «περιχαράκωσαν» τους εαυτούς τους σε μια θεωρία ή μια τακτική που δούλεψε για λίγο και μετά σταμάτησε. Εκεί είναι που απέτυχαν να είναι ανοικτόμυαλοι και ευέλικτοι, να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και να εξελίξουν το trading τους. Η αλήθεια είναι πως όλοι μας μπαίνουμε στο χώρο με την ελπίδα να πλουτίσουμε γρήγορα, αυτοί που θα επιβιώσουν είναι αυτοί που θα συνειδητοποιήσουν νωρίς πως το με το trading μπορείς να κερδίσεις αρκετά χρήματα – να πλουτίσεις – αλλά αργά και σταθερά.
Τέλος, αν διαβάζοντας αυτό το άρθρο σκέφτεστε να τα παρατήσετε γιατί μονολογείτε «σιγά μην ανήκω εγώ σε αυτό το 5%» ή «πόσα χρόνια πρέπει δηλαδή να παιδεύομαι ακόμα» έχω μια και μόνο συμβουλή για εσάς. Αναρωτηθείτε το πολύ απλό: πόσα χρόνια θα ήσασταν πρόθυμοι να σπουδάσετε σε μια σχολή ή ένα πανεπιστήμιο αν είχατε σαν δεδομένο πως όταν αποφοιτήσετε θα σας περιμένει μια δουλειά του «ενός εκατομμυρίου τον χρόνο»;
Καλό trading σε όλους σας…
Το όνομα του συντάκτη είναι δυστυχώς άγνωστο!
